Kolaudacja projektu Control Negative

W dniu 11.02.2022 odbyła się kolaudacja projektu VR Control Negative (reż. Monika Masłoń) – jednego z sześciu doświadczeń wyłonionych w konkursie w 2021 roku. Seminarium odbyło się w formie hybrydowej – we współpracy z DOM (Działem Obsługi Multimediów Szkoły Filmowej w Łodzi) wydarzenie zostało zrealizowane w przestrzeni hali filmowej oraz było transmitowane w czasie rzeczywistym poprzez zamknięty kanał MS Teams.

W kolaudacji wzięli udział: Kierownictwo Pracowni VR/AR – Pola Borkiewicz i Jacek Nagłowski, Kierownicy Laboratorium Narracji Wizualnych – Krzysztof Franek i Krzysztof Pijarski oraz reżyserka utworu Monika Masłoń wraz z producentką Agnieszką Sural. Harmonogram spotkania składał się z trzech części: pokazowej (doświadczeniu towarzyszyła specjalnie zaprojektowana instalacja, będąca stałym elementem projektu), prezentacyjnej (Monika Masłoń przybliżyła obecnym strukturę projektu) i dyskusyjnej (po obejrzeniu i przedstawieniu doświadczenia zebrani przeszli do szczegółowych rozmów dot. samego utworu). Control Negative zostało pozytywnie zaopiniowane i już niebawem będzie gotowe do dystrybucji.

ZA KULISAMI: CONTROL NEGATIVE – postprodukcja

Postprodukcja to przede wszystkim czas na sprawdzanie założeń scenariuszowych. Trzeba dookreślić momenty, w których pojawiają się kolejne słowa i zdarzenia, sposób w jaki elementy łączą się ze sobą. Testy pozwalają na sprawdzenie czy wyobrażone działania funkcjonują tak jak zakładano, czy wywołują określone odczucia i czy przeprowadzona narracja jest czytelna. Ważnym jej elementem jest dźwięk, który jest zarówno czynnikiem informującym o działaniach, jak i sposobem na budowanie atmosfery utworu.

Warstwa dźwiękowa, podobnie jak warstwa wizualna, pełni dwie funkcje związane z budowaniem charakteru doświadczenia. Dźwięki powiązane z lokacjami i poruszanymi obiektami, przygotowane przez Kajetana Zakrzewskiego, urealniają doświadczenie, a użyta muzyka odrealnia je, budując nastrój. Muzykę do Control Negative skomponowała Karolina Rec, kompozytorka i wiolonczelistka, występująca pod pseudonimem Resina. 

Dopracowano również sposób prezentacji utworu. W wariancie wystawienniczym, uczestnik ma się znaleźć w specjalnie przygotowanej instalacji, a jego pozycja w VR ma być zależna od pozycji względem realnego obiektu, czyli metalowej konstrukcji w kształcie domu. Wymagało to nie tylko stworzenia samego fizycznego obiektu, ale też mechanizmu kalibracji pozwalającego na połączenie obu światów i zadbanie o bezpieczeństwo uczestnika. 

ZA KULISAMI: CONTROL NEGATIVE – produkcja

Control Negative składa się z dwóch warstw. Pierwsza z nich ma interaktywny charakter przypominający grę komputerową. W tym działaniu przewodnikiem jest Głos (kobiety). Drugą warstwą utworu jest jej historia, którą powoli rekonstruujemy na podstawie usłyszanych słów i pojawiających się obrazów. Poznajemy historię o stracie.

Kluczowym elementem doświadczenia jest ścisłe połączenie obu warstw. Zaburzenia kontroli pojawiają się gdy słyszymy Głos mówiący o sobie. W efekcie nasze emocje są zbieżne ze stanami o których mówi.

Dwie warstwy doświadczenia odpowiadają dwóm typom form wizualnych – elementom wygenerowanym i nagranym. Pierwszy z nich związany jest z interakcją. Rejestrowane obrazy budują natomiast skojarzenia ze wspomnieniami. Wszystko co widzimy w doświadczeniu jest achromatyczne i ukazane w negatywie.

Wizualny charakter doświadczenia jest efektem współpracy reżyserki i artystki wizualnej Moniki Masłoń z twórcą modeli 3D Adamem Kosiewiczem i konstruującym sceny Marcinem Puchalskim, który na co dzień zajmuje się programowaniem na potrzeby gier komputerowych. Jako specjalista od nowych technologii, w tym wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości, w projekcie zajął się opracowaniem mechaniki i interakcji.

Za kwestie rejestracji dźwięku odpowiedzialny był Kajetan Zakrzewski, doktorant na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, mający doświadczenie zarówno w kreacji warstwy dźwiękowej do Cinematic VR, jak i tworzeniu dokumentacji immersyjnych koncertów muzycznych oraz wydarzeń społecznych.

Ważnym elementem procesu produkcji była rejestracja nagrań lektorskich, w dwóch wersjach językowych, polskiej i angielskiej. Swoich głosów użyczyli: Julia Kolberger, Włodzimierz Press i Richard Bialy.

Control Negative zostało wyreżyserowane przez artystkę audiowizualną, wykładowczynię i projektantkę graficzną Monikę Masłoń we współpracy z Rafałem Kotasem, miłośnikiem haiku.

Producentką wykonawczą Control Negative została Agnieszka Sural (Fundacja Witryna) – niezależna kuratorka, krytyczka, edukatorka i producentka.

ZA KULISAMI: CONTROL NEGATIVE – preprodukcja

Kontrola wydaje się być kluczem do sukcesu we wszystkich dziedzinach życia. Istnieją tony poradników, które uczą jak kontrolować swój wygląd, myśli, emocje, czas itd. Jako społeczeństwo staramy się całkowicie kontrolować naturę, ale w efekcie zmierzamy do samozniszczenia. Kontrola ma różne oblicza. Kiedy kogoś tracimy, jej brak jest niezwykle dotkliwy. 

Podczas pracy nad wcześniejszym artystycznym projektem VR, artystkę Monikę Masłoń zaintrygowały momenty, w których odczucie zanurzenia było zakłócone, a medium ujawniało swoją obecność. 

Dzieje się to w sytuacjach zwykle niepożądanych w interaktywnych rozgrywkach. Jak na przykład wtedy, gdy można przekroczyć granice obiektów. Przestają być wtedy „jak prawdziwe” i okazują się tylko pustymi fasadami, iluzją, na którą można się nabrać. Podobne odczucie pojawia się gdy, na skutek trudności z przekazywaniem sygnału, zatrzymuje się płynność ruchu i poruszane kontrolery przemieszczają się odmiennie od ruchu rąk. 

Autorka zastanawiała się dlaczego ta pozorna niedoskonałość, wydaje się jej niejednokrotnie ciekawsza niż tworzenie przekonywującej iluzji. Odkryła, że te momenty zakłócenia przypominały jej doświadczenie straty, które w podobny sposób zaburza nasz odbiór realnego świata, gdy to do czego przywykliśmy nagle zupełnie się zmienia. To co łączy te doświadczenia to utrata kontroli, która pojawia się w obu przypadkach. Tak zrodził się pomysł Control Negative. 

Scenariusz doświadczenia powstał we współpracy ze scenarzystą Rafałem Kotasem. Został dopracowany dzięki twórczym rozmowom z prowadzącymi pracownię VR – badaczką Polą Borkiewicz i reżyserem Jackiem Nagłowskim.