–> czytaj publikację webową

O publikacji

Hasło powrotu do lat trzydziestych stanowi jeden z najpopularniejszych motywów współczesnej publicystyki. Rosnące napięcia polityczne, ekonomiczne i społeczne nasuwają skojarzenia z okresem wielkiego kryzysu i wzrastania systemów totalitarnych. Czy jednak analogia ta jest słuszna? Nie chcemy narzucać odpowiedzi – każdy ma prawo do własnej oceny. Niemniej powinna być ona ugruntowana w podstawowych faktach i interpretacjach dotyczących tak przeszłości, jak i teraźniejszości.

Jaki był los bezrobotnego kiedyś, a co oznacza to dzisiaj? Czy nacjonalizmy są ciągle takie same? Jakie idee warunkują podejście ludzi do gospodarki, stosunków międzynarodowych i samych relacji międzyludzkich? Jak wyglądał świat węgla, a jak świat oparty w dużej mierze na odnawialnych źródłach energii? Czy kapitalizm nigdy się nie zmienia i czy istnieją sensowne alternatywy wobec wolnego rynku?

Ta publikacja webowa proponuje przegląd podstawowych zagadnień dotyczących sytuacji Europy po 1929 roku oraz po roku 2008. Ukazane zostają one w formie krótkich i przystępnych, ale opatrzonych aparatem naukowym „komórek”, między którymi czytelnik może poruszać się, podążając za kwestiami, które szczególnie go zaintrygują.

Szczególne znaczenie mają przytaczane statystyki, pozwalające na snucie bardziej konkretnych porównań teraźniejszości z przeszłością oraz odpowiednio dobrane cytaty, ukazujące ludzi sprzed dziewięciu dekad ich własnymi oczami.

O autorze

–> czytaj publikację webową

O publikacji

Niniejsza publikacja webowa jest częścią serii wydawniczej vnLab. Ten nowy, internetowy format o nazwie PubLab wzbogaca tradycyjne książki cyfrowe o interaktywność, niestandardowe projektowanie, interoperacyjność i responsywność.

Archiwum jako projekt to reedycja papierowej książki o tym samym tytule, wydanej po raz pierwszy przez Fundację Archeologia Fotografii w 2011 roku, podsumowującej konferencję zorganizowaną w tym samym roku w Warszawie. Jest to pierwsza publikacja z serii publikacji webowych vnLab i Łódzkiej Szkoły Filmowej.

Ksiąka ta stanowi próbę przemyślenia kwestii archiwów w postsocjalistycznej Europie Środkowej i Wschodniej – na obszarze, który ciągle stawia czoła konieczności przepracowania swojej XX-wiecznej historii. Archiwa i sposoby ich użycia pełnią w tym procesie niebagatelną rolę, a w narastającym wokół nich dyskursie powracają takie pojęcia, jak prawda i sprawiedliwość. W tym sensie Archiwum jako projekt należy rozumieć jako nawiązanie do i rozwinięcie problematyki seminarium naukowego Archiwalna gorączka. Archiwa współczesnej historii i sztuki w Polsce po 1989 r. (2009), w ramach którego historycy, historycy sztuki, kuratorzy i artyści spotkali się, by podjąć temat i problem „archiwum” w kontekście postsocjalistycznych przemian tej części świata.

Głównym tematem tej książki są jednak archiwa fotograficzne, które od kilku lat przeżywają niezwykły wzrost zainteresowania i znaczenia. Pytanie o rolę archiwum fotograficznego (nie tylko dla nauk humanistycznych, lecz także dla praktyki artystycznej czy też politycznej), perspektywy, jakie otwiera i ewentualne zagrożenia, które tworzy, wydaje się kluczową kwestią do przemyślenia w obliczu „zwrotu archiwalnego”, jaki dokonał się w ciągu ostatnich 15 lat.

–> czytaj publikację webową

–> czytaj publikację webową

Co łączy badania okulograficzne, sztukę, politykę, neuronaukę i fenomenologię? Jak patrzymy na obrazy i jak one na nas wpływają? Czy nasze przekonania wpływają na odbiór obrazów i co kryje się za naszym doświadczeniem estetycznym? To tylko niektóre z pytań, na które starają się odpowiedzieć autorzy książki łączącej refleksje nad naturą naszego umysłu, uwagi o metodzie badawczej i sztukę. Punktem wyjścia do badań było pytanie o to, na ile postawy polityczne i światopogląd wpływają na odbiór sztuki współczesnej. Okazało się, że to dopiero początek szerszych rozważań nad fenomenem recepcji.

Książka w intrygujący sposób zestawia ze sobą pozornie wykluczające się podejścia: kwestie światopoglądowe uwarunkowane genetycznym zaprogramowaniem mózgu oraz inspirowane fenomenologią koncepcje afektywności i ucieleśnionych procesów odbioru. Badania okulograficzne i pogłębione wywiady indywidualne dostarczyły niezwykle interesującego materiału, który pozwolił na sformułowanie kilku, często zaskakujących, wniosków i stał się impulsem do dalszej refleksji metodologicznej i badań nad sztuką. Dzięki zakotwiczeniu książki zarówno w bogatej i różnorodnej literaturze, jak i w danych pozyskanych w procesie badawczym, otrzymujemy solidną, inspirującą i skłaniającą do refleksji książkę.

***

Przy całej złożoności logiki, jaka towarzyszy autorom w opisie doświadczenia sztuki przez badacza i dotyczącej perspektywy badacza poszukującego innych możliwości poznania, w proponowanym podejściu widać wyraźne zaznaczenie ram organizujących. O ile dla czytelnika kluczowa będzie interpretacja danych zebranych w trakcie procesu badawczego, o tyle dla socjologów-badaczy równie ważne może być szczegółowe przyjrzenie się samemu procesowi pozyskiwania danych, dokumentowania etapów doświadczenia i budowania relacji między obrazem a odbiorcą, z innej niż tradycyjna perspektywy badania recepcji sztuki (np. w ujęciu P. Bourdieu).

Prof. Paulina Rojek-Adamek,
Instytut Filozofii i Socjologii, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Książka metodologicznie odważna i prowokująca do myślenia, implikująca kontrowersyjne pytania o determinizm neuronalny czy ewolucyjny w odniesieniu do sztuki, a jednocześnie nie dająca jasnych i prostych odpowiedzi i unikająca radykalnych konkluzji; pozostawia też sztukę z Benjaminowską aurą tajemniczości, do której nie sposób podejść tak, by jej dotknąć i ostatecznie obnażyć.

Prof. Monika Murawska,
Międzywydziałowa Samodzielna Katedra Edukacji Teoretycznej, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

–> czytaj publikację webową

Esej o metodzie jest wynikiem wspólnej podróży, którą odbyliśmy między marcem 2021 r. a grudniem 2022 r. jako filmowcy, artyści, naukowcy i członkowie grupy roboczej Pracowni Eseju Filmowego vnLab. Publikacja podsumowuje nasze praktyczne eksperymenty z eseistycznymi podejściem do tworzenia filmów (i badaniami opartymi na praktyce artystycznej) w formie esejów audiowizualnych, którym towarzyszą krótkie komentarze twórców.

Zaangażowani w szerokie spektrum praktyk obracających się wokół pojęcia eseju, zadaliśmy sobie pytanie o wspólny mianownik naszych sposobów pracy i myślenia. Skupiając się na gestach wykorzystywanych przez twórców w procesie tworzenia esejów audiowizualnych, chcieliśmy stworzyć subiektywny słownik, który uchwyciłby istotę dialektycznego zwarcia myśli, które zachodzi między ręką wykonującą cięcie a umysłem analizującym materiał.

Staraliśmy się uchwycić istotę konkretnych krytycznych gestów, które mamy tendencję wykonywać jako indywidualni twórcy zaangażowani w proces krytycznego myślenia za pośrednictwem medium filmowego. Naszym celem nie jest nauczanie metod, których każdy musi przestrzegać, a jedynie pokazanie, w jaki sposób staraliśmy się prowadzić własne badania oparte na praktyce w tych wyjątkowych okolicznościach, które połączyły nas w celu zbadania różnych sposobów myślenia za pomocą kina.

Trzymając się ambicji wyrażonej przez Kartezjusza w pierwszym rozdziale jego Rozprawy o metodzie, chcemy przenieść nacisk z opowiadania na pokazywanie, z wyjaśniania na eksperymentowanie i z nauczania na dzielenie się. W związku z tym przedstawiamy wam projekt składający się z dziesięciu prób (esejów) uchwycenia naszych indywidualnych sposobów materialnego myślenia (metod), z których każda jest możliwa dzięki konkretnym subiektywnym procedurom osadzonym w naszych praktykach.

To nie jest uniwersalna opowieść, ale historia dziesięciu osób, dziesięciu gestów i dziesięciu propozycji metodologicznych. Zapraszamy do oglądania i słuchania.

–> czytaj publikację webową

O publikacji

Niniejsza publikacja webowa jest częścią serii wydawniczej vnLab. Ten nowy, internetowy format o nazwie PubLab wzbogaca tradycyjne książki cyfrowe o interaktywność, niestandardowe projektowanie, interoperacyjność i responsywność.

Książka Kino obecności została pomyślana jako swego rodzaju podręcznik, skierowany do przyszłych lub obecnych reżyserów i reżyserek filmowych, pragnących zmierzyć się z technikami kina stereoskopowego i wirtualnej rzeczywistości (VR). Miłosz Hermanowicz na podstawie własnych doświadczeń oraz współczesnych i historycznych przykładów buduje zestaw pojęć, technik i praktyk umożliwiających efektywne wykorzystanie specyfiki nowych mediów w sztuce filmowej.

O autorze

Miłosz Hermanowicz ukończył studia licencjackie na kierunku informatycznym na Uniwersytecie w Orleanie we Francji w 1999 roku. W 2006 roku ukończył warszawską Akademię Filmu i Telewizji na kierunku montaż filmowy. W 2011 roku brał udział w dwóch kursach w Paryżu (S3D Campus) i Pradze (Transistor) z teorii i praktyki technik obrazu stereoskopowego 3D. Również w Paryżu w 2014 roku uczestniczył w szkoleniu ze stacji roboczej SGO Mistika przeznaczonej do high-endowej postprodukcji filmów 3D.

Pracował przy produkcjach 3D i wirtualnej rzeczywistości (VR), zarówno na planie jak i w postprodukcji, dla takich klientów jak web TV Oognet, Centrum Nauki Kopernik, Muzeum Woli, Dom Spotkań z Historią, TVP, Centrala Film, Laboratorium Narracji Wizualnych Szkoły Filmowej w Łodzi.

Zrealizował 3 własne krótkie filmy wykorzystujące techniki 3D i VR, które prezentowane były na międzynarodowych festiwalach. Jego krótki metraż Red Lady 3D zdobył Grand Prix na festiwalu Courant 3D IFF we Francji i był dystrybuowany przez UniFrance na blu-ray’u French 3D.

Prowadził kursy dla młodzieży i młodych profesjonalistów z pracy tymi technikami. Napisał ponad 20 artykułów dla branżowego czasopisma „FilmPro”, w większości dotyczących tematów 3D lub VR.

Kino obecności jest jego pierwszą książką.

–> czytaj publikację webową

O publikacji:

Wykresy, schematy i diagramy nie są wyłącznie ilustracjami. Jak dowodzi Model i metafora, można je dziś uznać za niezbędne narzędzia ułatwiające tworzenie współczesnej humanistyki. Wykorzystując jednocześnie teksty i obrazy, książka w zwięzły sposób przedstawia szereg zagadnień istotnych dla każdego historyka, socjologa czy badacza literatury.

Na Model i metaforę składają się teoretyczne podstawy myślenia obrazem, zarys historycznych relacji słowa i obrazu w humanistyce, a także praktyczne wskazówki dla tych, którzy chcieliby korzystać z obrazów w trakcie planowania i pisania tekstów. Inni czytelnicy mogą traktować tę książkę jak przewodnik, ułatwiający poruszanie się w epoce obrazów. Jak przystało na książkę o komunikacji wizualnej, Model i metafora jest połączeniem obrazu i tekstu na równych prawach – zawiera ponad 150 rysunków wyjaśniających kwestie, które byłyby trudne do omówienia przy pomocy tekstu.

O autorach

Maja Starakiewicz – doktor sztuki, projektantka graficzna, ilustratorka, autorka tekstów o projektowaniu. Autorka rysunkowej adaptacji Eposu o Gilgameszu. Prowadzi zajęcia na Wydziale Sztuki ANS w Tarnowie oraz w Pracowni Rysunku Narracyjnego na ASP w Krakowie. Interesuje się przekładem literatury na formy wizualne oraz grami wideo.

Jakub Woynarowski – doktor sztuki, interdyscyplinarny artysta, niezależny kurator, projektant oraz ilustrator. Absolwent i wykładowca ASP w Krakowie. Realizuje projekty z pogranicza teorii i praktyki wizualnej. Autor koncepcji artystycznej wystawy w Pawilonie Polskim podczas 14 Międzynarodowego Biennale Architektury w Wenecji. Laureat Paszportu Polityki w kategorii sztuk wizualnych